Suriye’de Yeni Dönem: Cumhurbaşkanı Şara, Geçici Anayasa Beyannamesini İmzaladı

Başkent Şam’daki Halk Sarayı’nda düzenlenen törende, Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Geçici Anayasa Beyannamesi’ni imzalarken yaptığı konuşmada, “Bu durumun Suriye halkı için inşa ve kalkınma yolunda iyi bir başlangıç olmasını umuyoruz. Cehaletin yerine bilgiyi, acının yerine merhameti koyduğumuz, Suriye için yeni bir tarih yazıyoruz” ifadelerini kullandı.

Uzmanlar Komitesi tarafından hazırlanan beyanname, ülkede anayasal düzeni yeniden tesis etmeyi ve siyasi reformları hayata geçirmeyi hedefliyor. Komite, sürecin adil ve kapsayıcı bir çerçevede yürütüleceğini belirtirken, yeni anayasanın ulusal diyalog konferansı sonuçlarına dayandırıldığını vurguladı.

Haklar ve Özgürlükler Güvence Altında

Anayasa Beyannamesi, halkın temel hak ve özgürlüklerini koruma altına alan çeşitli maddeler içeriyor. Bu çerçevede mülkiyet hakkı, kadınların eğitim ve çalışma hayatına katılım hakkı, siyasi hakları ve ifade özgürlüğü güvence altına alınıyor. Uzmanlar Komitesi’nin açıklamasına göre, temel amaç toplum güvenliği ile bireysel haklar arasında bir denge kurmak.

Beyannamede, devletin insan haklarını ve temel özgürlükleri uluslararası sözleşmelere ve insani normlara uygun şekilde koruyacağı belirtilirken, fikir, ifade, bilgi, yayın ve basın özgürlüğünün de anayasal güvence altına alındığı ifade edildi.

Kadın Hakları ve Toplumsal Reformlar

Geçici Anayasa Beyannamesi, kadın hakları konusunda da önemli düzenlemeler içeriyor. Kadınların eğitim ve çalışma hayatına katılımının yanı sıra, siyasal hakları da güvence altına alındı. Uzmanlar Komitesi, devletin kadının toplumsal konumunu koruma ve her türlü şiddet ile ayrımcılığa karşı mücadele etme taahhüdünde bulunduğunu belirtti.

Çocuk haklarıyla ilgili düzenlemeler de beyannamede yer aldı. Buna göre, devlet, çocukları istismar ve kötü muameleden korumak, onların eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimini sağlamakla yükümlü olacak.

Meclis Cumhurbaşkanı’nı Görevden Alabilecek

Beyannamede yer alan en dikkat çekici maddelerden biri, cumhurbaşkanının görevden alınmasına ilişkin yetkinin Halk Meclisi’ne bırakılması oldu. Buna göre, meclis, gerekli gördüğü takdirde cumhurbaşkanını görevden alabilecek veya yetkilerini azaltabilecek. Halk Meclisi ayrıca yasama sürecini denetleme yetkisine sahip olacak.

Cumhurbaşkanı, devletin başı ve silahlı kuvvetlerin başkomutanı olarak yürütme yetkisini elinde tutacak. Ancak olağanüstü hal ilan etme yetkisi de Cumhurbaşkanı’na verilmiş durumda.

Öne Çıkan Maddeler

Geçici Anayasa Beyannamesi’nde dikkat çeken bazı maddeler şu şekilde sıralandı:

Madde 1: Suriye Arap Cumhuriyeti, tam bağımsız ve egemen bir devlettir. Ülkenin coğrafi ve siyasi birliği bölünemez ve herhangi bir parçasından vazgeçilemez.
Madde 2: Cumhurbaşkanının dini İslam’dır ve İslam hukuku, yasaların temel kaynağıdır. İnanç özgürlüğü güvence altındadır. Devlet, tüm semavi dinlere saygı gösterir ve ibadet özgürlüğünü güvence altına alır. Ancak bu özgürlük, kamu düzenini ihlal etmemelidir.
Madde 6: Bütün vatandaşlar, kanun önünde eşit hak ve yükümlülüklere sahiptir. Irk, din, cinsiyet veya soy farkı gözetilerek ayrımcılık yapılamaz.
Madde 7: Dini cemaatlerin kişisel statüleri, inançlarına ve şeriatlarına uygun olarak korunur ve uygulanır. Mevcut yasalar çerçevesinde düzenlenir.
Madde 8: Devlet, ulusal ekonomiyi sosyal adalet, serbest rekabet ve tekelin önlenmesi esasına göre düzenler. Üretim sektörlerini destekler, yatırımı teşvik eder ve yatırımcıları koruyarak sürdürülebilir kalkınmayı güçlendirir.
Madde 13: Devlet, ifade, düşünce, basın, yayın ve medya özgürlüğünü güvence altına alır. Bu haklar, kamu düzenini korumak ve başkalarının haklarına saygı göstermek amacıyla yasayla düzenlenir.
Madde 14: Devlet, siyasi katılım hakkını ve ulusal temellere dayalı parti kurma özgürlüğünü tanır. Parti yasasını hazırlamak için bir komisyon oluşturulacak ve bu yasa yürürlüğe girene kadar parti faaliyetleri askıya alınacaktır.
Madde 15: Devlet, insan haklarını ve temel özgürlükleri uluslararası sözleşmelere ve insani normlara uygun şekilde korumayı taahhüt eder.
Madde 16: Devlet, aileyi toplumun temeli olarak korur ve annelik ile çocukluğu desteklemeyi taahhüt eder.
Madde 17: Devlet, kadının toplumsal konumunu ve aktif rolünü korumayı ve her türlü şiddet ile ayrımcılığa karşı korunmasını taahhüt eder.
Madde 18: Devlet, çocukları istismar ve kötü muameleden korumayı, onların eğitim ve sağlık hizmetlerine erişimini güvence altına almayı taahhüt eder.
Madde 20: Halk Meclisi, Cumhurbaşkanı tarafından atanır ve kalıcı bir anayasa kabul edilene ve yeni parlamento seçimleri yapılana kadar yasama görevini yerine getirir.
Madde 27: Cumhurbaşkanı, devletin başı, silahlı kuvvetlerin başkomutanı ve ülkenin yönetiminden sorumlu en yüksek yetkilidir.
Madde 35: Yargı bağımsızdır. Hakimler sadece kanuna ve vicdanlarına bağlıdır.
Madde 36: Hiçbir suç veya ceza, yasal bir düzenleme olmadan uygulanamaz. Suçlu olduğu kanıtlanana kadar herkes masum kabul edilir. Olağanüstü mahkemeler kurulamaz.

Geçiş Süreci Beş Yıl Sürecek

Beyannamede, geçiş sürecinin beş yıl olarak belirlendiği ifade edilirken, bu süreçte Suriye’nin yeni bir anayasa ile yönetileceği ve parlamenter sistemin oluşturulacağı belirtildi.

Bu beyanname ile Suriye’de hukuki ve siyasi değişim süreci başlamış oldu