Nöbetçi Eczaneler
Birleşik Arap Emirlikleri’nde üretilen “Dubai çikolatası”nın içeriğinde kullanılan kaliteli fıstık, küresel pazarda dikkatleri bu ürüne çekerken, İran’ın bölgeye yaptığı ihracatın %40 artması, ABD’li üreticilerde endişeye yol açtı. İklim değişikliği nedeniyle üretimde zorlanan Kaliforniya merkezli fıstık sektörü, İran’ın yükselişi karşısında alarm verirken; kalite ve aromada rakip tanımayan Gaziantep fıstığı, bu gelişmeleri avantaja çevirecek potansiyele sahip olduğunu bir kez daha gösterdi.
Fıstığın Başkenti Gaziantep
Türkiye’nin en büyük fıstık üretim merkezi olan Gaziantep, yüzyıllardır bu alandaki bilgi birikimi, geleneksel üretim yöntemleri ve verimli topraklarıyla öne çıkıyor. Uzmanlara göre, Gaziantep fıstığının aroması, yağ dengesi ve yoğun lezzeti, onu sadece yerli değil, küresel pazarda da “premium” bir ürün haline getiriyor.
Çikolata, tatlı ve unlu mamullerde sıkça tercih edilen Antep fıstığı, dünya mutfağının vazgeçilmezi haline gelirken, Gaziantep’in bu küresel talepten daha fazla pay alabilmesi için markalaşma ve stratejik ihracat politikalarına ihtiyaç duyuluyor.
ABD ve İran Arasında Kızışan Rekabet
1979’dan bu yana süren yaptırımlar ve politik krizlerle şekillenen ABD-İran fıstık rekabeti, son yıllarda üretim, fiyat ve ihracat üzerinden yeni bir safhaya geçmiş durumda. İran, 2024 yılında üretimini %15 artırarak 300 bin metrik tona ulaştı. Rafsancani döneminden itibaren tarıma verilen destek, bu başarının temel taşlarından biri olarak görülüyor.
Öte yandan ABD ise Kaliforniya’da endüstriyel üretimi artırarak karşılık vermeye çalışıyor. Ancak fiyatlar, kaliteye dair tercihleri etkiliyor. İran fıstığı 7 dolar seviyesinde işlem görürken, ABD menşeli ürün 5 dolardan alıcı buluyor. Bu da fıstığın yalnızca miktar değil, nitelik üzerinden de değerlendirildiği bir pazara işaret ediyor.
Gaziantep’in Fırsat Anı
Gaziantep, bu rekabet ortamında bölgesel değil, küresel bir aktör olma yolunda ilerliyor. Yerel üreticiler, “Dubai çikolatası” gibi yüksek katma değerli ürünlerde Gaziantep fıstığının adının geçmesinin, şehir için büyük bir tanıtım fırsatı olduğuna dikkat çekiyor. Özellikle Avrupa ve Körfez ülkelerine yönelik butik ihracat projeleriyle Gaziantep’in dünya fıstık piyasasında daha görünür hale gelmesi bekleniyor.
Tatlı bir rekabetin ortasında, Gaziantep’in güçlü tarım geleneği ve kaliteli fıstığı, bu kez küresel sahnede en çok konuşulanlar arasında yerini alıyor.